Công Nghệ AI và Các Thế Hệ Phát Triển

Dựa trên phạm vi và mức độ thông minh, AI được chia thành 5 thế hệ:

Ba thế hệ đầu, Narrow AI gồm: AI sơ khai, Machine learing (học máy) và Deep learning (học sâu).

General AI: AGI (AI tổng quát) là thế hệ thứ tư.

Super AI: ASI (AI siêu trí tuệ) là thế hệ thứ năm.

2. Các Thế Hệ AI

Thời Gian: 1950 - ~1980.

Đặc Điểm

Hoạt động dựa trên các quy tắc logic được lập trình sẵn bởi con người, thường dưới dạng “If-Then” (nếu-thì).

Không có khả năng học hỏi hay thích nghi; phụ thuộc hoàn toàn vào kiến thức được mã hóa.

Thuộc nhóm AI biểu trưng - symbolic AI, tập trung vào suy luận logic và xử lý ký hiệu.

Hạn Chế: Không thể xử lý dữ liệu phức tạp hoặc các tình huống ngoài quy tắc đã định, dẫn đến sự thiếu linh hoạt và khả năng mở rộng kém.

Xem thêm: Expert systems

Thời Gian: ~1980 - 2010.

Đặc Điểm

Chuyển từ lập trình thủ công sang học từ dữ liệu, cho phép hệ thống tự điều chỉnh dựa trên kinh nghiệm.

Tập trung vào các thuật toán thống kê và tối ưu hóa, như hồi quy, phân loại, và phân cụm.

Vẫn thuộc nhóm Narrow AI - chuyên biệt, giới hạn trong các bài toán cụ thể.

Ứng dụng: Hệ thống gợi ý tìm kiếm, chatbot thông minh,...

Hạn Chế: Yêu cầu dữ liệu có cấu trúc và đặc trưng được xác định trước, hiệu suất phụ thuộc vào chất lượng dữ liệu và không thể xử lý các bài toán quá phức tạp.

Xem thêm: Machine Learning 

Thời Gian: 2010 - nay.

Đặc Điểm

Sử dụng mạng nơ-ron sâu với nhiều lớp ẩn để tự động trích xuất đặc trưng từ dữ liệu thô.

Xử lý dữ liệu phi cấu trúc (hình ảnh, âm thanh, văn bản) với độ chính xác cao nhờ dữ liệu lớn big-data và phần cứng mạnh như GPU.

Vẫn là Narrow AI nhưng có khả năng vượt trội trong các lĩnh vực chuyên biệt.

Hạn Chế: Tiêu tốn tài nguyên lớn, thiếu minh bạch - hộp đen, và không có khả năng suy luận tổng quát ngoài dữ liệu huấn luyện.

Ứng dụng: Giúp chẩn đoán y tế, sáng tạo văn bản, hình ảnh và video, xe tự lái,...

Ví Dụ: Chatbot AI: ChatGPT, Grok, Gemini, dịch máy: Google Translate, xe tự lái: Tesla.

Xem thêm: Deep Learning

Thời Gian: Tương lai (chưa đạt được).

Đặc Điểm

Mục tiêu là tạo ra hệ thống AI có trí thông minh tổng quát, tương đương hoặc vượt trên con người trong nhiệm vụ trí tuệ.

Có khả năng học hỏi, suy luận, và thích nghi với bất kỳ bài toán nào mà không cần huấn luyện riêng biệt.

Ứng dụng: Có thể làm CEO, nhà khoa học, khám phá vũ trụ và phát minh công nghệ mới.

Thời Gian: Tương lai xa (có thể không đạt được).

Đặc Điểm

Vượt xa trí thông minh con người về mọi mặt, từ sáng tạo đến khả năng giải quyết vấn đề.

Có thể tự cải thiện với tốc độ vượt ngoài tầm kiểm soát của con người.

Đỉnh cao lý thuyết của AI, nhưng cũng là nguồn tranh cãi về an toàn và đạo đức.

Chưa tồn tại, chỉ xuất hiện trong các kịch bản giả thuyết và văn học (ví dụ: Siêu trí tuệ của Nick Bostrom, 2014).

Tiềm Năng: Một ASI có thể giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu hoặc khám phá không gian với hiệu quả vượt xa con người.

Hiện tại, chúng ta đang ở thế hệ thứ ba với Deep Learning, nhưng các nỗ lực hướng tới AGI (thế hệ thứ tư) đang tăng tốc nhờ các tổ chức như DeepMind, OpenAI, và xAI.

Ethical AI đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cách các thế hệ tiếp theo được phát triển, nhằm đảm bảo công nghệ phục vụ lợi ích nhân loại.

ASI, dù là viễn cảnh xa, đặt ra câu hỏi lớn về ranh giới giữa máy móc và trí thông minh tự nhiên.